- Waartoe zijn wij (op aard)?
- Hoe kan dat nóg beter?
- Wat heb je daarvoor nodig?
Een vrij eenvoudig te onthouden rijtje voor de creatief leider. Met een logische opbouw: de derde dient de tweede vraag. De tweede dient de eerste vraag. De eerste vraag dient het team, het project, de afdeling, de organisatie en/of het individu.
Impact en uitdagende focus
De tweede vraag is de werkelijke creativiteitsvraag. Deze wordt echter pas zinvol, effectief en uitdagend als steeds heel helder is wat er bij de eerste vraag voor impact wordt beoogd. Een uitdagende focus: Wanneer zijn we succesvol? Welke impact beogen we te behalen met onze activiteiten? Als we ‘klaar’ zijn, wat is er dan veranderd? Of in gang gezet? Het scherp hebben van deze focus, helpt ons om kansen te zien en te herkennen. Daarnaast dient het ook het inspireren tot de juiste ideeën.
Vaak wordt een probleem of creatieve uitdaging in eerste instantie geformuleerd op het niveau van het huidige, bekende middel om een doel te bereiken. Dat middel werkt mogelijk niet langer naar behoren en dus willen we het ‘repareren’. Als dat afdoende is, prima. Wanneer we creativiteit willen stimuleren is het veelal een weinig geschikt niveau om de creatieve vraag te stellen.
Denk als sterk vereenvoudigde metafoor aan de situatie waarin we de schuur opendeden om onze fiets te pakken en deze aantreffen met een lekke band. Wat is het probleem? En wat gaan we oplossen?
Plakken allicht om weer op die fiets te kunnen fietsen. Maar waartoe hadden we die fiets ook alweer nú nodig? Moesten we over niet al te lange tijd op een belangrijke afspraak zijn? Of moesten we snel iemand te hulp schieten? Wellicht wilden we gewoon een frisse neus te halen en hadden we daar in eerste instantie de fiets voor bedacht. De ervaren impact van het probleem is in dit voorbeeld steeds anders. En daarmee ook de gewenste impact van de oplossing. De band is een middel om te kunnen fietsen. De fiets een middel om iets anders te bereiken. In iedere genoemde context: wat is het probleem? En wat gaan we oplossen?
De uitdaging verandert in deze metafoor van het niveau “Hoe kunnen we zo snel en goed mogelijk de band plakken?”, naar “Hoe kunnen we een frisse neus halen?” en “Hoe kunnen we ervoor zorgen dat die persoon zo snel mogelijk de juiste hulp krijgt?”. Je zult merken dat de mogelijke oplossingsrichtingen hiermee al snel veranderen. En nog verder door: waarom wilde ik eigenlijk naar die belangrijke afspraak? Etc. Etc.
Kortom, het is voor het uitdagen tot creativiteit interessanter om op zoek te gaan naar wat de impact van het probleem is en wat de impact moet zijn van de te bedenken ideeën. Het inspireert en het helpt ons beter selecteren.
De rol van de creatief leider
Het helder hebben – en helder houden – van deze impact en daarop steeds uit te dagen, behoort de rol van de creatief leider toe. Immers, hoe meer en hoe langer we gewend zijn geraakt om met een hamer op een spijker te slaan, hoe lastiger het vermoedelijk zal zijn om andere oplossingen te bedenken en te bedenken waarom we dat ook alweer deden. Soms hebben we zelfs hele teams samengesteld om die banden te plakken.
Nu we de creatieve uitdaging hebben gekoppeld aan de uitdagende focus, benadrukt de laatste vraag “wat heb je daarvoor (van mij) nodig?” de faciliterende rol van de creatief leider.
Je team, je organisatie, je collega’s of jezelf uitdagen om met ideeën te komen hoe we nog beter de impact kunnen bereiken die we beogen gaat pas een vervolg krijgen, wanneer we ons niet alleen betrokken en uitgedaagd voelen, maar ook eigenaar, veilig, bekwaam én gefaciliteerd. Dat kan soms zijn door barrières weg te nemen, dan weer door middelen beschikbaar te stellen en soms gewoon door er te zijn en deze vraag te blijven stellen.
De rol van de creatief leider kan hiermee flexibel door iedereen in een team of een organisatie genomen worden. Deze is niet per se gevangen binnen de heersende hiërarchie. Het is simpelweg de persoon (of meervoud) die deze drie vragen blijft stellen en daarmee in een veilige omgeving focus geeft, uitdaagt te komen tot goede ideeën en faciliteert in het realiseren van de ideeën.
Jij als creatief leider
Wil je zelf meer creatief leiderschap tonen? Beantwoord dan de drie vragen eens voor je eigen rol. Waartoe is de rol van de creatief leider? (i.e. Welke impact wil je hebben?) Hoe kun je dat nog beter doen? Wat heb je daarvoor nodig?
En, wat heb je daarvoor van óns nodig? 😉